include ('strukt.php'); ?>
W czasie gdy kraj pogrąża się w kryzysie gospodarczym, ludzie coraz chętniej skłaniają się ku poglądom liberalnym, głoszącym iż pozostawienie pieniędzy podatnikom rozwiąże niemal wszystkie bolączki trapiące nasze życie społeczne i gospodarcze. Cóż takiego jest w koncepcjach neoliberałów, że ludzie tak ochoczo i bezkrytycznie je akceptują? Liberalna recepta jest prosta, a przez to chwytliwa, żeby nie powiedzieć populistyczna: obniżmy podatki, a dodatkowe pieniądze, które pozostaną w kieszeni, pozwolą rodzinie swobodnie decydować o celu wydatków. Podobno obniżka podatków pozwoli na samodzielne opłacanie usług zdrowotnych, szkoły itd. Niestety nikt z piewców liberalizmu do tej pory nie przedstawił kosztorysu, który uzasadniałby to twierdzenie. Brak takiego zestawienia kosztów oraz zysków podatników z obniżki podatków uniemożliwia ocenę czy liberalna koncepcja jest faktycznym wyjściem z zaistniałej trudnej sytuacji, czy może jedynie pobożnym życzeniem. Postanowiłem zapełnić tę niewątpliwą pustkę.
Rozważmy jeden z postulatów, by szkoły publiczne (utrzymywane z budżetów gmin i państwa, a więc z podatków) stały się prywatne, a rodzice w całej pełni pokrywali koszty utrzymania placówki. Poniżej prezentuję proste wyliczenie, które pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czy pomysł liberałów w polskich warunkach jest możliwy do realizacji.
Założenia:
szkoła średnia na 250 uczniów
powierzchnia 1000 m2 + sala gimnastyczna 300 m2 (1800 m3), trzy kondygnacje, tj.12600 m3 lub 3300 m2 powierzchni użytkowej
liczba nauczycieli - 12
liczba osób personelu pomocniczego i zarządzającego (sekretarka, dyrektor, woźny, sprzątaczka, bibliotekarka) - 7
Zestawienie miesięcznych kosztów:
płace pracowników:
(12+5) pracowników szeregowych x 1000 zł (netto na rękę) + 2 członków kierownictwa x 4000 zł netto:
17 x 1716,48 zł (pensje pracowników "na rękę" - 1000 zł), przy czym kwota brutto 1425,53 zł, ubezpieczenia (pracownik): emerytalne 139,13 zł, rentowe 92,66 zł, chorobowe 34,93 zł, zdrowotne 89,81 zł, zaliczka na podatek dochodowy 69 zł, ubezpieczenia (pracodawca): emerytalne 139,13 zł, rentowe 92,66 zł, wypadkowe 23,09 zł, Fundusz Pracy 34,93 zł, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 1,14 zł
razem daje to 29180,16 zł
2 x 6554,59 zł (pensje menadżerów/dyrektorów "na rękę" - 4000 zł), przy czym kwota brutto 6152,75 zł, ubezpiecznenia (pracownik) 525,58 zł, rentowe 350,03 zł, chorobowe 150,74 zł, zdrowotne 397,30 zł, zaliczka na podatek dochodowy 729,10 zł, ubezpieczenia (pracodawca) emerytalne 525, 58 zł, rentowe 350,03 zł, wypadkowe 99,67 zł, Fundusz Pracy 150,74 zł, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 4,92 zł
razem daje to 13109,18 zł
Łączna kwota funduszu płac wynosi 42 289,34 zł
ogrzewanie w sezonie zimowym:
(koszt supernowoczesnego ogrzewania wynosi ok 45 gr za metr sześcienny kubatury grzewczej przy założeniu, że źródłem energetycznym jest gaz, a budynek jest ocieplony i ma szczelne okna)
12600 m3 x 0,45 gr = 5670,00 zł, tj. 2363,00 zł miesięcznie płatne przez cały rok (miesiące grzewcze: listopad - marzec).
prąd:
szkoła ta musi mieć co najmniej 11 pomieszczeń dydaktycznych, aby realizować program, które muszą być non-stop oświetlane. Norma mówi o oświetleniu 45 W/m2 korytarzy i 60 W/m2 pomieszczeń do pracy. Przyjmując, że zajęcia odbywają się przez 6 godzin dziennie, we wszystkich salach, pow. sal wynosi 3/4 pow. szkoły, tak więc mamy:
6 godzin x 21 dni w miesiącu = 126 godzin
45 W/m2 x 825 (1/4 ogólnej pow.) = 37 kW !!! x 126 h = 4 662 kWh
60 W/m2 x 2475 (3/4 sale) = 148,5 kW !!!!! x 126 h = 18 711 kWh
łącznie miesięcznie szkoła zużywa ok. 23,3 tys kWh prądu!!!
23 300 x 0,42 gr (piszę z głowy :) ) = 9786,00 zł
Woda:
przyjmuje się ok. 8l na jednego ucznia dziennie (spłuczka i umywalka); 250 uczniów x 8l x 21 dni = 42 m3 wody
mycie mycie korytarzy, sprzętów, okien; wg normy korytarze trzeba myć co przerwę czyli 825 m2 = 200 l x 6 przerw = 1200 l
mycie pomieszczeń dydaktycznych i sportowych jeden raz dziennie po zajęciach - 2475 m2 = 620 l
łącznie mamy 1820 l x 21 dni daje ok 38 m3 wody
Całkowite zużycie wody wynosi 80 m3 x 2,50 zł = 200,00 zł
Do tego należy wliczyć środki czystości tj. 1140 l płynów x 5 zł = 5700,00 zł
Łącznie na wodę i środki czystości szkoła musi wydać 5900,00 zł miesięcznie.
Oto mamy sumaryczne koszty utrzymania szkoły, pod warunkiem, że szkoła została przekazana przez gminę, nie płaci czynszu i nie ma obciążeń kredytowych (związanych z budową budynku szkoły)
łączna kwota to 60 338 zł / 250 uczniów = 241 zł miesięcznie czesnego
koszty remontów bieżących:
Teraz zajmijmy się realnymi kosztami utrzymania, np. malowanie, naprawa dachu, parkietu itd.
W przypadku domu jednorodzinnego koszty remontu dachu wynoszą ok. 5 tys zł (robocizna dla wynajętej firmy + materiały). W przypadku szkoły kwota jest wyższa (uwzględniając upusty) wyniesie ok. 50 tys. zł raz na 5 lat, tj. 10 tys. na rok. Teraz doliczmy renowacje parkietu w sali gimnastycznej ok. 150 zł z robocizną za m2 = 45 tys. zł na 5 lat, tj. 9000 zł rocznie. Malowanie kosztuje ok. 8-15 zł za metr ściany: mamy ok. 1650 m2 ścian + 3300 m2 sufitów! Łącznie daje to 4950 m2 powierzchni do pomalowania x 15 zł co trzeci rok = 49500,00 zł / 3 lata = 16500 zł. zł rocznie!!!
Dorzućmy więc tylko te koszty (nie licząc kredy, książek do biblioteki, przyrządów szkolnych itp). Daje to w sumie 35500 zł rocznie odpisów na bieżące remonty, co miesięcznie daje 2958 zł, a na każdego ucznia przypada 11,83 zł.
koszty zbudowania szkoły:
Przeciętnie 1 m2 powierzchni użytkowej dużych budynków kosztuje ok. 800 zł bez dekoracyjnego wykończenia wnętrza. Załóżmy, że inwestor bierze kredyt:
na zbudowanie szkoły - 800 zł x 3300 m2 = 2.640.000 zł
koszty wielofukcyjnego boiska o sztucznej nawierzchni - 20 x 50 ; 1000 m2 x 170 zł = 170 000 zł
koszty taniego boiska o powierzchni naturalnej - 2500 m2 x 140 zł = 350 000 zł.
wyposażenie szkoły w podstawowe meble:
ławki i biurka 138 szt x 250 zł = 34500 zł
krzesła 270 x 80 zł = 21600 zł
regały (po 2 na pomieszczenie) 28 szt po 1200 zł = 33600 zł
dodatkowe wyposażenie (pomoce naukowe, tablice, lampy itd) - 100 000 zł
Przyjmijmy tańsze boisko, a zatem całkowita suma niezbędna na zbudowanie szkoły wyniesie 3.078.100,00 zł
Kredyt obecnie dostępny jest oprocentowany w wysokości 20% (malejącej kapitałowo) rocznie, przy rozłożeniu go na 40 lat, otrzymujemy kwotę raty miesięcznej - 51320 zł. Gdyby oprocentowanie wynosiło 5%, to rata wyniosłaby 14843 zł
Zbierzmy więc wszystkie wyliczone koszty prowadzenia szkoły:
koszty wynagrodzeń | 42 289 zł |
ogrzewanie | 2 363 zł |
prąd | 9 786 zł |
woda i środki czystości | 5 900 zł |
bieżące remonty | 2 958 zł |
rata kredytu | 51 320 zł |
miesięczne koszty utrzymania szkoły | 114 616 zł |
czesne na 1 ucznia | 458 zł |